Galaksi (Gökada) Nedir, Nasıl Oluşur? 100 Milyardan Fazla!
Uzay ile ilgisi olan çoğu kişi Galaksi hakkında araştırmalar yapıyor. Elbet astronomi dendiği zaman işin içine galaksi terimi de giriyor. Peki bu galaksi nedir? Galaksi çeşitleri nelerdir? isimleri nelerdir? Galaksi kaça ayrılır? Galaksi sözlük anlamı nedir? gibi konuları bu konumuzda elimizden geldiği ve dilimizin döndüğü kadar anlatmaya çalışacağız.
Galaksi Nedir?
Galaksi ya da diğer adıyla gökada, kütle çekimi kuvvetiyle birbirlerine bağlı yıldızlar, yıldızlararası gaz, plazma ve tozun sonundan meydana getirdiği yıldızlararası madde ve şimdilik pekte anlaşılmamış olan karanlık madden oluşmuş sisteme denir.
Genel olarak galaksiler (yani cüce galaksi diyebiliriz bunlara) 10 milyona yakın yıldız içerirken dev galaksi diye tabir edilen galaksiler ise trilyon ve daha fazlası kadar yıldız içermektedir. İşte bu galaksilerin içermiş olduğu yıldızlar bütünü ise o galaksinin kütle merkezi olan yerin eksenini alan yörüngelerde dönmektedir. Bunun dışında galaksiler, yıldız kümelerini, çeşitli nebulaları ve çeşitli yıldız sistemlerini de içerebilmektedir.
Bildiğiniz üzere çevresinde asteroitler ve gezegenlerin de döndüğü Güneş ise Samanyolu Galaksisi’nde yer alan yıldızlardan sadece bir tanesidir.
100 Milyardan Daha Fazla
Günümüzde bilinene göre galaksiler tarihsel olarak gözle görülebilen şekillere göre sınıflandırılmıştır. İşte bu tür sınıflandırmalarda en çok karşımıza çıkan galaksilerden bir tanesi de ışık profili elips şekline sahip olan Eliptik Galaksi olarak bilinir. Bunun yanında olağan dışı biçimli ya da düzensiz olarak bilinen galaksilere ise Tuhaf Galaksiler denir ve bu galaksilerin oluşumu ise komşu galaksilerin kütle çekimine bağlı biçim bozulmasından kaynaklanmaktadır.
Yukarıda bahsettiğimiz bu tür etkileşim yaşayabilen birbirine yakın olan galaksiler birleşme yaşayabilmesinin yanı sıra yıldız oluşumuz durumlarında ”Patlama” diye nitelendirebileceğimiz ölçüde daha fazla artış göstermesi sonucunda ortaya ”Yıldız Patlama Galaksileri” diğer adıyla ise Starburst Galaxy adındaki galaksiler ortaya çıkabilir. Bunun beraberinde ise düzenli bir yapı içerisinde olmayan küçük galaksiler arasında da düzensiz galaksiler olarak bahsetmek doğru seçenek olabilir.
Günümüzde gözlem yapılabilen durumlar sonucunda Kainat üzerinde 100 milyardan fazla galaksi olduğu tahmin edilmektedir. İşte bu galaksilerin muhtemel çoğunluğunu yarıçapı 1.000 ile 100.000 *parsek olarak tahmin edilirken, genel olarak büyük çoğunluğunun birbirlerinden uzaklığı ise milyonlarca parsek olduğu tahmin ediliyor.
*Parsek= Gök biliminde kullanılan ölçü birimidir ve 1 parsek 3,26 ışık yılına eşdeğerdir.
Galaksilerin muhtemel çoğunluğu kütle çekimiyle birbirine bağlı ”Kümeler” olarak adlandırılan topluluklar oluşturmaktadırlar. Bu topluluklarda yine kütle çekimi sayesinde birbirine bağlı olan ”Süper Kümeler” oluşturmaktadırlar. Bu durum daha büyük olan yapılarda evrende büyük boşlukları çevrelemiş olan ipliksi yapılar ve tabakalar olarak düzenlendiği bilinmektedir.
Galaksi nedir sorusunda açıkladığımız karanlık madde daha tam olarak anlaşılmamış olmakla beraber, söylenene göre galaksilerin muhtemel olarak çoğunun kütlesinin yaklaşık %90’lık bir kısmının karanlık maddeden oluştuğudur. Yapılan gözlemler doğrultusunda ortaya çıkan verilerde bilenen bazı galaksilerin merkezlerinde dev kara deliklerin olabileceğini de ortaya koymuş oluyor. Bunun doğrultusunda ise Samanyolu Galaksisi de çekirdek kısmında buna benzer bir kara delik içerdiğidir.
İLGİLİ İÇERİKLER
